EVENEMENTEN: dat horen en zien vergaan?

Het genoemde onderwerp is met name relevant vanwege de actualiteit ervan. Evenementen zijn in opkomst: ze worden populairder, er komen meer mensen naar toe en er worden meer evenementen georganiseerd. Er zit bovendien een commerciële waarde aan vast voor de organisatie en voor bedrijven die bijvoorbeeld de catering verzorgen. Echter, er zijn ook nadelen waaronder geluidhinder, rondzwervend afval en verkeershinder. Er wordt in dit artikel toegespitst op een bepaald soort evenement – een grootschalig, luidruchtig evenement – en op een bepaald soort overlast – geluidhinder. Door de opkomst van evenementen, neemt het maatschappelijk belang toe, maar dit resulteert in het feit dat geluidsoverlast van ondergeschikt belang raakt.

De opbouw van het artikel is als volgt. Eerst worden de definities gegeven van de termen die worden gebruikt en er zal worden besproken hoe en waar de uiterlijke geluidsgrenzen worden geregeld. Daarna zal worden ingegaan op de vraag wanneer er sprake is van onduldbare geluidhinder. Ten slotte komt de controle en handhaving van de geluidsgrenzen aan bod.

De terminologie

In dit artikel zullen verschillende begrippen aan bod komen. Om een beter overzicht te krijgen van dit onderwerp, worden eerst de definities van deze begrippen gegeven.

In de Wet geluidhinder (hierna: Wgh) staan de definities van geluid en geluidhinder aangeduid. Geluid is het ‘met het menselijk oor waarneembare luchttrillingen’. Geluidhinder is ‘gevaar, schade of hinder als gevolg van het geluid’.¹ Het begrip evenement wordt bepaald in de Algemene Plaatselijke Verordening (hierna: APV) van gemeenten. Dit kan verschillen, maar gebruikelijk is de definitie: ‘elke voor publiek toegankelijke verrichting van vermaak.’² Een aantal kenmerken van luidruchtige, grootschalige evenementen zijn: veel bezoekers, relatief hoge geluidsuitstoot die niet altijd aan de geluidsgrenzen voldoet en beperkt voorkomen met verschillen in de duur.³

De Wet milieubeheer (hierna: Wm) geeft nadere regelingen voor het bestrijden van geluidhinder. In deze wet wordt dezelfde definities gebruikt voor geluid en geluidhinder als in de Wgh. In vergunningen kunnen voorschriften worden gesteld om de geluidhinder te bestrijden.

De juridische regeling van luidruchtige, grootschalige evenementen

Geregeld komt het voor dat evenementen in de openbare ruimte leiden tot klachten. Daarom wordt er in de APV van gemeenten bijvoorbeeld bepaald dat het verboden is om bepaalde apparaten of toestellen te gebruiken die geluidhinder veroorzaken. De burgemeester en wethouders kunnen een ontheffing van het verbod verlenen.⁴ Hierdoor kunnen de evenementen toch doorgaan, mede gelet op het feit dat ze slechts een aantal keer per jaar voorkomen. Daarom worden er meestal wel hogere geluidniveaus toegestaan dan bij evenementen die vaker voorvallen.⁵ Het voorgaande neemt niet weg dat dergelijke evenementen aan beperkingen onderhevig kunnen zijn.

In de evenementenvergunning wordt door de gemeente de belangenoverweging gemaakt tussen het voorkomen van de geluidhinder bij omwonenden van de locatie en het handhaven van de openbare orde en het maatschappelijk belang van het organiseren van het evenement. Dit wordt lokaal geregeld, omdat er dan betere afwegingen kunnen worden gemaakt.⁶ De criteria voor de geluidsgrenswaarden zoals de tijden waarop een evenement mag plaatvinden en de mate van hinder die het evenement maximaal mag geven, kunnen per stad verschillen.⁷ Bovendien kan er nog gekeken worden naar onder andere het karakter van het geluid, de mogelijkheden om de hinder te verminderen en het aantal evenementen per jaar op die locatie.⁸

De APV op basis waarvan de vergunning wordt verleend vormt echter geen toetsingskader voor de aanvaarbaarheid. Aanvullende regels vindt men daarom in het bestemmingsplan. Hiervan afwijken is wel mogelijk.⁹ In de APV kan ook verwezen worden naar het gemeentelijke evenementenbeleid. Hierin kunnen bijvoorbeeld de maximale geluidniveaus en de duur van evenementen worden geregeld.¹⁰ Er is tenslotte  een beleidsnota over de grotere luidruchtige evenementen gepubliceerd. Dit houdt in dat het gaat om een evenement van één of meerdere dagen, die veel publiek trekt en geluid produceert die tot ver buiten het terrein te horen is.¹¹

Wat is onduldbare geluidhinder?

De grens van de te accepteren geluidhinder ligt bij wat in redelijkheid van de omwonenden gevraagd kan worden.¹² Hierbij kan men bijvoorbeeld denken dat het voor een persoon met een bijzondere gevoeligheid voor geluid, zoals iemand in een ziekenhuis, sneller onduldbaar zou zijn dan bij een omwonende met een goede geluidsisolatie van het huis. Andere factoren kunnen ook nog een rol spelen, zoals de windrichting en het verdere omgevingsgeluid. Dit komt namelijk omdat de term “onduldbaar” relatief subjectief is geïllustreerd in de nota van de Inspectie Milieuhygiëne Limburg.¹³ Deze nota wordt vaak gebruikt als achtergrond bij het vaststellen van de geluidsgrenzen bij evenementen. Bij de vraag of er sprake is van onduldbare geluidhinder bij evenementen, is er geen duidelijke grens opgenomen. Dit heeft de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak geconcludeerd.¹⁴ Het antwoord is afhankelijk van het college van Burgemeester en Wethouders. Zij moeten besluiten of de belangen van de geluidoverlast veroorzakende activiteit van doorslaggevend gewicht zijn, of dat de hinder weldegelijk onaanvaardbaar is.¹⁵

In een recente uitspraak, wordt duidelijk gemaakt dat de vraag of er sprake is van onduldbare geluidhinder afhankelijk is van deze belangenafweging. In dit arrest is er bijvoorbeeld vastgesteld dat het geluidhinder onduldbaar was, omdat de omwonenden om verstaanbaar te zijn met stemverheffing moesten spreken. Dit kan worden gezien als een ernstig aantasting van de persoonlijke levenssfeer, omdat er in redelijkheid niet meer kan worden gevraagd om dit te accepteren en dat er hierdoor een grens wordt gevormd, waarboven een geluid als ‘onduldbaar’ wordt gezien.¹⁶ Er moest echter niet alleen worden gekeken naar de verstaanbaarheid, maar ook naar de duur en intensiviteit van de geluidhinder.¹⁷ Hierbij toetste de rechtbank aan de Nota “Evenementen met een luidruchtig karakter”.¹⁸ In een andere uitspraak kon niet als duldbaar worden beschouwd dat bewoners gedurende de periode van 12.00 tot 24.00 met een zodanig geluidsniveau in eigen woning worden geconfronteerd, dat de inbreuk op het woongenot zo groot was dat er sprake is van onduldbare hinder.¹⁹ In ruimtelijke besluiten wordt geluidhinder daarentegen getoetst aan de vraag of een goed woon- en leefklimaat gegarandeerd is.

‘De evenementen zullen door de geluidhinder niet worden afgeschaft.’

De controle en handhaving bij luidruchtige, grootschalige evenementen

Om vast te stellen of er de vastgestelde grenzen van geluidhinder niet worden overschreden, vindt er in veel steden tijdens een evenement controle plaats door middel van geluidmonitoring. Hiervoor kan de gemeente en/of de organisator van het evenement verantwoordelijk zijn.²⁰ Bij concerten of andere muziekevenementen is het vaak zo, dat er van tevoren een soundcheck wordt gedaan waarbij er een geluidshoogte wordt gerealiseerd die in overeenstemming is met de verwachtingen van de bezoekers en in overeenstemming met wat is bepaald door de gemeente. Bij het meten van het geluid tijdens het evenement, kunnen de organisatoren zo nodig het geluidsniveau bijstellen om de geluidhinder te verminderen en om een boete te voorkomen. Wanneer het gemeten wordt door de gemeente, worden de gegevens bewaard en kan de gemeente erna controleren of er sprake is geweest van een schending van de grens of niet.²¹

De hoeveelheid klachten kunnen verminderd worden door voorafgaand van het evenement tijdig aan te geven aan de omwonenden dat er een luidruchtig evenement gegeven zal worden. De omwonenden zouden rekening kunnen houden door de informatie die verschaft zou worden, zoals het tijdstip en de aard en duur van het evenement.²³

Conclusie

Door de opkomende interesse in evenementen is geluidhinder een actueel onderwerp. De jurisprudentie en de wetgeving zijn constant in ontwikkeling. De normen van betreffende de maximaal aanvaardbare geluidsniveaus bij deze evenementen, worden voornamelijk geregeld door de gemeenten. Deze kunnen de normen reguleren door bepalingen erover op te nemen in hun APV of nadere voorwaarden in de omgevingsvergunning te leggen. Wanneer omwonenden geluidhinder als onduldbaar aanvaarden, moet er worden gekeken naar wat er in redelijkheid van de omwonenden kan worden gevraagd. Bij de beoordeling van de klacht kunnen de mate van verstaanbaarheid, de intensiviteit en de duur van de geluidhinder een rol spelen. De organisatoren kunnen dit ook meten tijdens het evenement, om zo nodig de hinder bij te stellen. De gemeente kan het meten om achteraf vast te stellen of er sprake is van een overtreding van de geluidsgrens. Er vindt een constante belangenafweging plaats tussen het maatschappelijk belang en de belangen van de omwonenden. De evenementen zullen door de geluidhinder niet worden afgeschaft, maar natuurlijk moet het niet zo zijn dat voor de omwonenden horen en zien vergaat.

Voetnoten

1. Zie artikel 1 Wet Geluidhinder.
2. Zie bijvoorbeeld artikel 2:24 Algemene Plaatselijke Verordening Amersfoort.
3. J. Granneman, ‘Luidruchtige grootschalige evenementen: overzicht van regelgeving in verschillende landen’, Geluid 2012, afl. 3, p. 9.
4. Zie artikel 74 Algemene Plaatselijke Verordening Utrecht.
5. J. Granneman, ‘Luidruchtige grootschalige evenementen: overzicht van regelgeving in verschillende landen’, Geluid 2012, afl. 3, p. 9.
6. Aanhangsel Handelingen II 2017/18, 1766, item 2602.
7. M. Weber, ‘Geluid van grootschalige evenementen en gemeentelijk beleid: een Europese verkenning’, Geluid 2012, afl. 3, p. 18.
8. J. Granneman, ‘Luidruchtige grootschalige evenementen: overzicht van regelgeving in verschillende landen’, Geluid 2012, afl. 3, p. 9-10.
9. ‘Evenementen in de openbare ruimte’, https://www.infomil.nl/onderwerpen/ruimte/functies/evenementen-1/evenementen-openbare/ (geraadpleegd op 13 oktober 2018).
10.  ‘Evenementen: begrenzen geluidsniveau’, https://www.infomil.nl/onderwerpen/geluid/regelgeving/lokale-regelgeving/vragen-en-antwoorden/faq-lokale/evenementen/ (geraadpleegd op 13 oktober 2018).
11. Evenementen met een luidruchtig karakter (Nota van Inspectie Milieuhygiëne Limburg), 1996, p. 3.
12. Evenementen met een luidruchtig karakter (Nota van Inspectie Milieuhygiëne Limburg), 1996, p. 6.
13. Evenementen met een luidruchtig karakter (Nota van Inspectie Milieuhygiëne Limburg), 1996.
14. ISO-Recommendation R-1996.
15. ‘Hoeveel geluidhinder van evenementen te dulden?’, https://www.sam-advocaten.nl/hoeveel-geluidhinder-van-evenementen-te-dulden/ (geraadpleegd op 13 oktober 2018). 
16. Evenementen met een luidruchtig karakter (Nota van Inspectie Milieuhygiëne Limburg), 1996, p. 6.
17. V.M.Y. van ’t Lam, ‘Enkele recente ontwikkelingen in milieurechtelijke jurisprudentie’, Bouwrecht 2015, afl. 7, p. 394.
18. ABRVS 11 mei 2016, ECLI:NL:RVS:2016:1245.
19. Rechtbank Overijssel 5 december 2014, ECLI:NL:RBOVE:2014:6440.
20. M. Weber, ‘Geluid van grootschalige evenementen en gemeentelijk beleid: een Europese verkenning’, Geluid 2012, afl. 3, p. 18.
21. J. Granneman, ‘Luidruchtige grootschalige evenementen: overzicht van regelgeving in verschillende landen’, Geluid 2012, afl. 3, p. 14-15.
22.  J. Granneman, ‘Luidruchtige grootschalige evenementen: overzicht van regelgeving in verschillende landen’, Geluid 2012, afl. 3, p. 14.