Wilders, Baudet en artikel 12 Sv
Het is misschien een teken van de groeiende tegenstelling tussen links en rechts: tegen politici aangifte doen om wat ze in de politieke arena hebben gezegd. In de afgelopen vier jaar is dit tweemaal tegen PVV-leider Geert Wilders gebeurd, eenmaal tegen premier Mark Rutte en eenmaal tegen minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren. De zaak-Wilders wordt in dit nummer van de Juncto al zeer uitgebreid besproken, dus wil ik me graag richten op de laatste twee.
De aangifte tegen premier Rutte is door Wilders gedaan. De PVV-leider schrikt, ondanks zijn eigen veroordeling uit wat hij een ‘’politiek proces’ noemde, niet terug om zelf naar het politiebureau te gaan en een aangifteformulier in te vullen. Volgens Wilders maakt Rutte zich schuldig aan discriminatie, vermoedelijk als bedoeld in art. 429quater Sr. (al heeft hij zijn juridische overwegingen niet openbaar gemaakt). Dit zou het geval zijn omdat gewone Nederlanders eigen risico moeten betalen en lang moeten wachten op een huurhuis, terwijl vluchtelingen geen eigen risico betalen en voorrang krijgen op de huizenmarkt. Ook noemt hij de afschaffing van de dividendbelasting in zijn aangifte, omdat deze zou discrimineren ten gunste van buitenlandse aandeelhouders.
De aangifte tegen minister Ollongren komt uit de koker van Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet. Ollongren beschuldigde Thierry Baudet ervan dat hij racistische sentimenten binnen zijn partij onweersproken liet, waarop Baudet sprak van ‘’demonisering van een volksvertegenwoordiger’ en aangifte deed van smaad en laster.
Beide aangiften werden met veel scepsis ontvangen in de juridische wereld. Het probleem met de aangifte van Wilders was dat overheidsbeleid niet strafrechtelijk toegerekend kan worden aan Rutte, en dat daardoor de vraag of het betreffende overheidsbeleid discriminerend was niet eens hoeft te worden beantwoord. Het feit dat de overheid beleidsvrijheid heeft, is dan nog niet eens in overweging genomen. Baudets aangifte komt weliswaar iets meer in de buurt, maar toch was Ollongrens redevoering volgens hoogleraar Theo de Roos niet eens beledigend, laat staan dat het in de buurt kwam van smaad.
Baudets aangifte kon slechts rekenen op juridische steun van FvD-nummer twee Theo Hiddema (tevens strafpleiter) en Baudet zelf. Wilders’ aangifte tegen Rutte vond nergens steun. Het OM besloot dan ook in beide gevallen om te seponeren, waarop zowel Wilders als Baudet aankondigden om het OM via het gerechtshof tot vervolging te dwingen.
De vraag is niet of het gerechtshof zal bevelen tot vervolging, maar eerder of het gerechtshof de zaak wel inhoudelijk zal behandelen. In beide gevallen schreven verschillende experts in verschillende media dat de aangiften niet alleen volgens hen ongegrond waren, maar ook op geen enkele manier als gegrond gezien kunnen worden. Het hof zou dit kunnen beschouwen als ‘kennelijk ongegrond’ in de zin van art. 12c Sv, waardoor de zaak vereenvoudigd af kan worden gedaan zonder inhoudelijke behandeling.
Hoofdofficier van Justitie Bart Nieuwenhuizen deed in de Volkskrant al een oproep om het strafrecht te blijven inzetten voor ‘echte problemen’ en het activisme erbuiten te laten. Wie een politieke mening heeft, moet een opiniestuk schrijven in plaats van aangifte te doen. Ik sluit me daar volledig bij aan. Het is beter voor zowel de strafrechtketen als het maatschappelijk debat om kansloze aangiftes niet te doen. Daarom is het ook het beste om beide zaken vereenvoudigd af te doen, zodat de discussie zich weer terug kan verplaatsen naar waar hij hoort.
[1] Redactie, ‘Baudet: aangifte wegens smaad en laster’, Telegraaf 3 februari 2018, Telegraaf.nl
[2] Redactie, ‘Wilders doet aangifte tegen Rutte: ‘Overtuigd dat ik goede kans maak’, RTL Nieuws 30 november 2017, rtlnieuws.nl
[3] Gijs Herderscheê. ‘Baudets aangifte tegen Ollongren is kansloos, zegt dé expert op terrein van smaad en laster’, Volkskrant 3 februari 2018, Volkskrant.nl
[4] Dit gaat volgens de zogeheten artikel 12-procedure, die te vinden is in artikel 12 van het Wetboek van Strafvordering
